Jednorodzinne domy bez pozwolenia na budowę – od 2023 roku

Czego dowiesz się z tego artykułu?

W tym artykule dowiesz się, jakie zmiany związane z budową domu bez pozwolenia są zapowiadane na 2023 rok. Podpowiemy również, jakim zasadom podlegać będą domy bez pozwolenia na budowę bez limitu powierzchni zabudowy.

Przejdź do akapitów:

• Dom na zgłoszenie bez ograniczeń w powierzchni zabudowy
• Budowa domu bez pozwolenia – zasady
• Czy dom na zgłoszenie można sprzedać?
• Projekty domów bez pozwolenia
• Domy jednorodzinne na zgłoszenie – zalety

Dom na zgłoszenie bez ograniczeń w powierzchni zabudowy

Jednym z elementów programu społeczno-gospodarczego "Polski Ład" jest realizowana od 3 stycznia 2022 roku możliwość budowy jednorodzinnego domu bez pozwolenia o powierzchni do 70 mkw. Mimo początkowego entuzjazmu, przez pierwsze półrocze wybudowano niespełna 400 takich domów – dane te udostępnił wiceminister Rozwoju i Technologii, Piotr Uściński.

Przypomnijmy, że domy bez pozwolenia do 70 mkw., jak wskazuje sama nazwa, mogą zostać wzniesione bez posiadania pozwolenia na budowę. Co więcej, zgodnie z nowelizacją prawa budowlanego i ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1986), nie istnieje tu konieczność zatrudniania kierownika budowy ani prowadzenia dziennika budowy.

Obowiązkowe staje się zatem jedynie dokonanie zgłoszenia do starostwa powiatowego lub urzędu miasta. Regulacje te obejmują dom całoroczny oraz budynek rekreacji indywidualnej nazywany także domkiem letniskowym. Obiekt musi być zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

Waldemar Buda (minister rozwoju i technologii) podczas swego wystąpienia poinformował, że od stycznia 2023 roku przewidywane są kolejne zmiany – koniec z pozwoleniami na budowę domów jednorodzinnych niezależnie od tego, jaką powierzchnią będą dysponować.

Budowa domu bez pozwolenia – zasady

Od 2023 roku pozwolenia na budowę domu jednorodzinnego prawdopodobnie nie będą konieczne. Odpowiedzialność za realizację obiektu powyżej 70 mkw. będzie spoczywać głównie na architekcie, który stworzy projekt oraz na kierowniku, którego zadaniem będzie nadzór budowy. Urząd jedynie w wyjątkowych sytuacjach będzie pełnił rolę arbitra.

Budowa domu bez pozwolenia będzie podlegać paru zasadom. Przede wszystkim budowany dom musi być przeznaczony na własne cele mieszkaniowe, nie na sprzedaż. Dodatkowo obiekt może posiadać maksymalnie dwie kondygnacja – dozwolone są tu różne kombinacje, np. parter z piwnicą, parter z użytkowym poddaszem, parter czy też dwie pełne kondygnacje. Ustawodawca precyzuje również, że pozwolenia na budowę nie wymagają jedynie wolnostojące budynki mieszkalne jednorodzinne, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane. (art.29 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.).

Brak pozwolenia na budowę domu wciąż nie oznacza pełnego braku formalności przy budowie. Niezbędna w tym przypadku będzie:

• decyzja o warunkach zabudowy lub miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
• mapa do celów projektowych,
• opinia geotechniczna,
• projekt budowlany (projekt zagospodarowania terenu, projekt architektoniczno-budowlany, projekt techniczny).

Obligatoryjny pozostaje kierownik budowy, jego zadaniem będzie m.in. zakończenie projektu polegające na potwierdzeniu przez kierownika budowy gotowości do zamieszkania.

Warto wspomnieć, że wśród obiektów niewymagających pozwolenia na budowę, ani nawet zgłoszenia wymienić można też wolnostojące parterowe budynki gospodarcze do 35 mkw. np. garaże, altanki, ganki czy ogródki zimowe, przy czym łączna liczba obiektów z tej kategorii nie może przekraczać dwóch na każde 500 mkw. powierzchni działki.

Czy dom na zgłoszenie można sprzedać?

Przepisy umożliwiające budowę domu bez pozwolenia mają być ułatwieniem dla osób, które chcą zaspokoić własne potrzeby mieszkaniowe, a oświadczenie o tym składa się pod odpowiedzialnością karną. Przepisy te pozostawiają jednak parę niedomówień, nie ma tam zapisu o zakazie wynajmu lub sprzedaży. Jedynie w momencie ubiegania się o zgłoszenie, oświadczenie powinno być zgodne z rzeczywistością.

Nie oznacza to zatem, że takiego domu nie można sprzedać. Szczególnie wtedy, gdy zmieni się twoja sytuacja majątkowa czy osobista, sprzedaż domu na zgłoszenie jest jak najbardziej możliwa. Regulacja ta ma na celu ograniczenie nadużyć ze strony firm zajmujących się profesjonalnie budową domów na sprzedaż.

Projekty domów bez pozwolenia

Dotychczasowa możliwość budowy domu bez pozwolenia o powierzchni do 70 mkw. szła w parze z bazą darmowych projektów domów będących rozstrzygnięciem konkursu zorganizowanego przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Aktualna baza proponuje projekty, które spełniają wymagania domu bez pozwolenia na budowę do 70 mkw. Zniesienie limitu dotyczącego powierzchni zabudowy nie przyniesie prawdopodobnie nowych, darmowych projektów.

Wiele stron internetowych proponuje gotowe projekty domów o bardzo zróżnicowanych cechach. Każdy więc bez problemu może odnaleźć projekt dopasowany do własnych potrzeb i oczekiwań.

Warto mieć na uwadze, że nawet gotowe projekty domów zgodne z planem miejscowym, wymagają zwykle adaptacji. Choć projekt może być optymalny dla licznej grupy odbiorców, to należy uwzględnić w nim swoje indywidualne preferencje. W projekcie możliwe są liczne zmiany istotne i nieistotne – część z nich wymaga odpowiednich pozwoleń, inne można dokonać bez dodatkowych konsultacji.

Domy jednorodzinne na zgłoszenie – zalety

Obecne przepisy zakładają możliwość samodzielnej realizacji projektu, którego powierzchnia zabudowy nie przekracza 70 mkw., to w praktyce oznacza oszczędność czasu i pieniędzy. W niedługiej przyszłości również większe budynki nie będą podlegać zgłoszeniu. Wykluczona zostaje konieczność prowadzenia dziennika budowy, a czasochłonna procedura uzyskania pozwolenia na budowę domu jest zastąpiona małą formalnością – aby rozpocząć budowę domu trzeba jedynie dokonać zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Dodatkowo uproszczeniu ulega procedura odbioru – to kierownik budowy będzie potwierdzał gotowość do zamieszkania.

Zobacz inne artykuły.