W trakcie szukania mieszkania możemy spotkać się z dwoma powtarzającymi się określeniami: własność gruntu i użytkowanie wieczyste. Są to pojęcia, z którymi warto zapoznać się zanim podejmiemy ostateczną decyzję o kupnie mieszkania, gdyż wpływają one na koszty związane z procesem zakupu. W ostatnich dniach Sejm uchwalił ustawę, która kończy istnienie użytkowania wieczystego. Czym różni się użytkowanie wieczyste od własności gruntu? Co wnosi ustawa?
Prawo własności jest podstawowym i najszerszym prawem, które przysługuje właścicielowi gruntu. Własność gruntu pozwala na samodzielne korzystanie i zarządzanie nieruchomością z wyłączeniem osób trzecich. Co za tym idzie? Właściciel zgodnie z obowiązującymi prawami może daną nieruchomość sprzedać lub oddać komuś innemu czy też np. obciążyć hipotekę. Nie ponosi on opłaty rocznej, jednak tak jak wszyscy właściciele nieruchomości obciążony jest kosztami podatków od swojej posiadłości.
W użytkowaniu wieczystym właścicielem gruntu może być albo Skarb Państwa, albo dana jednostka samorządu terytorialnego (np. powiat). Co więcej takie prawo ma charakter terminowy – jest ono zbywalne i dziedziczne, ale ograniczone w czasie. Nie może trwać krócej niż 40 lat, ale też nie dłużej niż 99 lat. Po upłynięciu tego czasu może, ale nie musi, być przedłużone. Wydłużenie tego czasu może zostać odmówione jeśli np. nie leży to w interesie społecznym. Nabywając grunt z użytkowaniem wieczystym trzeba liczyć się również z opłatami rocznymi. Wyliczane są one na podstawie stawki procentowej od wartości gruntu, a ich wysokość uzależniona jest od przeznaczenia danej nieruchomości.
Mieszkania na gruncie wieczystym z reguły są tańsze, jednak opłata, którą trzeba wnosić co rok, może powodować zaburzenie tych proporcji. Dodatkowo trzeba pamiętać o tym, że użytkowanie wieczyste jest tylko na pewien okres i nie ma gwarancji, że dostaniemy przedłużenie. Natomiast prawo własności nie jest ograniczone w czasie, więc nie musimy martwić się o utracenie naszej nieruchomości. Bez problemu może ona także przechodzić z jednej osoby na następnych spadkobierców.
Sejm w ostatnich dniach uchwalił ustawę, która kończy istnienie użytkowania wieczystego. Zostanie ono automatycznie przekształcone na prawo własności gruntu – co za tym idzie, od 1 stycznia 2019 roku każdy, kto posiada dom lub mieszkanie, będzie jedynym właścicielem tej nieruchomości.
Jednak w zamian za to, że osoby posiadające mieszkanie lub dom z mocy prawa staną się właścicielami gruntów – przez 20 lat będą musiały spłacać tzw. opłatę przekształceniową. Wyniesie ona tyle samo co wysokość opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, obowiązujące w dniu przekształcenia. Oprócz rocznych opłat przekształceniowych, nowy właściciel nie będzie ponosił żadnych innych dodatkowych kosztów, a formalnym dowodem na posiadanie gruntu na własność będzie zaświadczenie – wydane przez odpowiedni organ (np. zarząd województwa, prezydenta miasta, burmistrza, starostę...).