Dom energooszczędny a pasywny – czym się od siebie różnią?

Czego dowiesz się z tego artykułu?

W tym artykule poznasz odpowiedź na pytanie: dom energooszczędny a pasywny – czym się od siebie różnią. Dowiesz się również z czego budować dom energooszczędny oraz jakie są jego koszty. Podpowiemy także, jakie domy spełniają aktualne regulacje.

Przejdź do akapitu:

• Dom energooszczędny
• Dom pasywny
• Dom energooszczędny a pasywny – czym się od siebie różnią?
• Dom pasywny a energooszczędny – co wybrać?

Dom energooszczędny

Dom energooszczędny wyróżnia się doskonałą termoizolacją oraz specyficzną, zwartą bryłą, która pozwala na ograniczenie strat ciepła. Bryła domu energooszczędnego zwykle jest prosta i osadzona na planie prostokąta. Skomplikowane konstrukcje narażają obiekt na większe straty ciepła. Sugerowany dach powinien mieć jak najmniej załamań i być jednospadowy lub dwuspadowy. Okna, ramy i oszklenia muszą mieć niski współczynnik przenikania ciepła, a największe przeszklenia należy usytuować na południowej stronie budynku. Domy energooszczędny to budynek o zredukowanych kosztach ogrzewania oraz eksploatacji budynku. W domach energooszczędnych wykorzystywana jest odnawialna energia ze środowiska naturalnego.

Domy energooszczędne budowane są w celu optymalizacji zysków ciepła i ograniczenia jego strat, dlatego energia potrzebna do ogrzewania tego typu domów jest znacznie (nawet do 90%) niższa niż w przypadku tradycyjnych obiektów. W domu energooszczędnym nie stosuje się tradycyjnych źródeł ogrzewania, takich jak piece czy kotły i zamiast nich wykorzystywane są systemy wspomagające energooszczędność domu, np. panele fotowoltaiczne, kolektory słoneczne czy pompa ciepła. Warto pamiętać, że zapotrzebowanie budynku na energię elektryczną uzależnione jest od wielkości domu. Do domu energooszczędnego warto zastosować niskoenergetyczny sprzęt AGD i RTV.

Z czego budować dom energooszczędny?

Nieodzownym pytaniem podczas decyzji o wznoszeniu budynku pozostaje: z czego budować dom energooszczędny. Zapowiadane od lat zmiany, wprowadzające coraz większe restrykcje obowiązujące podczas budowy domów, dały czas producentom na dostosowanie produktów pod przepisy. Budownictwo energooszczędne pozwala na maksymalne ograniczenie ucieczki ciepła na zewnątrz. Aby budynek był energooszczędny, jego izolacyjność termiczna ścian powinna być niższa niż 0,2 W/mkw. Współczynnik ten można uzyskać materiałami murowanymi i termoizolacyjnymi z odpowiednimi parametrami i precyzyjnym użyciem. Projekt domu energooszczędnego zawiera także nowoczesne okna i drzwi, które wyróżniają się szczelnością i nie pozwalają na utratę ciepła z budynku.

Dom energooszczędny – cena oraz niezbędne materiały

Budowa domu energooszczędnego nadal jest droższa niż w przypadku domu tradycyjnego, jednak różnica ta nieustannie maleje. Koszty energooszczędnego budynku zaczynają się już na etapie projektu domu. Wiele wyspecjalizowanych firm posiada gotowe projekty domów energooszczędnych dostosowanych do różnych grup klientów. Kolejno powinna zostać uwzględniona płyta fundamentowa, odpowiednia izolacja, wysokiej jakości materiały budowlane, specjalne okna i odpowiedni ich montaż, rekuperacja (wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła) czy też odnawialne źródło energii (np. panele fotowoltaiczne, kolektory słoneczne). Cena domu energooszczędnego (w tzw. stanie deweloperskim, czyli wymagającym wykończenia, umeblowania i wyposażenia) w porównaniu do domu tradycyjnego może być większa nawet o około 80 tysięcy złotych.

Warto jednak pamiętać, że energooszczędny budynek w dalszej perspektywie okaże się tańszy w utrzymaniu, dzięki czemu poniesione koszty się zwrócą. Nie można zapomnieć także o pozytywniejszym wpływie domów energooszczędnych na środowisko naturalne oraz zdrowie ludzi.

Dom energooszczędny – przepisy

Energooszczędne domy przestają być indywidualnym wyborem, ponieważ wprowadzane przepisy nakładają obowiązek budowy budynków energooszczędnych. Podstawowy wyznacznik, czyli wskaźnik EP, który pozwala na pomiar zapotrzebowania energetycznego to kilowatogodzina zużywana na każdy metr kwadratowy budynku w ciągu roku, czyli kWh/mkw./rok. Wskaźnik EP określa ilość nieodnawialnej energii pierwotnej, czyli energii potrzebnej na ogrzewanie, chłodzenie, oświetlenie oraz przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Od 2017 roku zaostrzane są normy dotyczące energooszczędności – w latach 2017-2020 maksymalne EP wynosiło 95kWh/mkw./rok, a zgodnie z najnowszymi regulacjami, czyli WT2021, w domu energooszczędnym nie powinno przekraczać się zużycia energii powyżej 70kWh./mkw./rok.

Dom pasywny

Domy pasywne pozwalają zaoszczędzić energię, redukują straty ciepła, poprawiają jakość powietrza i posiadają dobrą izolację akustyczną. Projekty domów pasywnych opierają się głównie na pięciu zasadach, które zapewniają optymalną temperaturę, komfortowe powietrze w mieszkaniu, minimalne zużycie energii oraz redukcję hałasu:

1. Brak mostków termicznych – ściany, podłogi i dachy są dobrze izolowane i nie posiadają szczelin. Potrzeba ogrzewania lub chłodzenia pomieszczeń jest zminimalizowana, ponieważ w mieszkaniu utrzymuje się komfortowa temperatura.
2. Dobra izolacja – wysoka jakość izolacji jest kluczowym elementem domów pasywnych. Izolacja zapobiega wymianie energii ze środowiskiem zewnętrznym.
3. Doskonałe okna – najwyżej jakości okna zapobiegają zbędnej utracie ciepła z mieszkania, dlatego wybrane rozwiązanie powinno mieć niską przewodność ciepła. Dodatkowo domy pasywne często posiadają duże przeszklenia ukierunkowane na południową ekspozycję.
4. Hermetyczna konstrukcja – dobry projekt domu ograniczy niekontrolowany przepływ powietrza i straty ciepła.
5. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła – wysokiej jakości wentylacja odzyska ciepło ze zużytego powietrza i skieruje je do świeżego powietrza. Zapewnia to minimalizacje straty energii i dobrą jakość powietrza.

Domy pasywne zwracają szczególną uwagę na odpowiedni układ pomieszczeń względem stron świata, czyli w taki sposób, by światło słoneczne zapewniało odpowiednie ogrzanie dziennych pomieszczeń. Duże przeszklenia o znacznej powierzchni usytuowane od strony południowej zapewniają znaczne zyski solarne. Pomieszczenia dziennego użytkowania takie jak kuchnia, salon, pokoje dzienne zorientowane są na południe, a pomieszczenia gospodarcze czy garaż – na północ.

Budynki pasywne nie wymagają kosztownych systemów ogrzewania lub chłodzenia, a jedynie wysokiej jakości materiałów budowlanych, dzięki czemu ich ceny są przystępne. Czasami jednak stosuje się w nich odnawialne źródło energii. Domy pasywne są samowystarczalne oraz uniezależniają się od dostawców gazu czy prądu i wzrastających cen. Wiele krajów wychodzi naprzeciw, oferując wsparcie finansowe na budowę budynków niskoenergetycznych.

Domy pasywne prefabrykowane

Projekt domu pasywnego prefabrykowanego musi skupiać się na zwartej konstrukcji, która ponad wartości estetyczne stawia względy techniczne. Elewacja cechuje się zwykle prostotą, brakiem wykuszy, tarasów, balkonów oraz ograniczonymi możliwościami rozmieszczania pomieszczeń wewnątrz budynku. Istotny jest też stosunek powierzchni przegród zewnętrznych do jego kubatury, czyli współczynnik A/V, który w przypadku domów pasywnych wynosi od 0,75 do 1,25. Oznacza to, że im większy dom oraz im bardziej wymyślny jego kształt, tym większa powierzchnia przegród zewnętrznych, co przekłada się na duże straty energii i wyższe koszty ogrzania domu. Domy pasywne prefabrykowane oferowane są przez różne wyspecjalizowane firmy. Projekty dostępne są w zróżnicowanych metrażach i układach – parterowe, piętrowe, z garażem, a nawet dostosowane pod wąską działkę. Dom pasywny wymaga wielu wyrzeczeń oraz odpowiedniego wyboru miejsca na działce. Liczne drzewa zasłaniające elewacje, działka ze spadkiem w kierunku północnym czy też wysokie budynki w sąsiedztwie ograniczają możliwość wybudowania domu pasywnego.

Dom energooszczędny a pasywny – różnice

Wszystkie domy pasywne są domami energooszczędnymi, lecz nie każdy dom energooszczędny będzie pasywny. Domy pasywne budowane są z myślą o mniejszym zużyciu ciepła niż energooszczędne. Maksymalne zużycie energii domów energooszczędnych wynosi 70kWh/mkw./rok, natomiast w przypadku domów pasywnych nie można przekroczyć 15kWh/mkw./rok. W domu energooszczędnym wykorzystuje się odnawialne źródła energii, natomiast w domach pasywnych zwykle całkowicie rezygnuje się z systemów grzewczych, ponieważ ich izolacja pozwala na utrzymanie odpowiedniej temperatury bez dodatkowych źródeł ciepła. Oba typy domów powinny posiadać przeszklenia od południowe strony, co sugeruje usytuowanie w tej części kuchni, pokoju dziennego i ewentualnie sypialni. Budynki te powinny mieć możliwie najmniej podcieni i załamań, co również wiąże się z rezygnacją z balkonów i zadaszonych tarasów. Decydując się na dom pasywny, szczególną uwagę należy poświęcić na umiejscowienie działki.

Dom pasywny a energooszczędny – co wybrać?

Zarówno dom pasywny, jak i energooszczędny to rozwiązania, które w późniejszym czasie odwdzięczają się niższymi rachunkami niż tradycyjne konstrukcje budowlane. Dom pasywny narzuca wiele rozwiązań, szczegółowy projekt domu oraz nakłania do wyboru działki o szczególnych parametrach. O wiele większą dowolność można odnaleźć w domach energooszczędnych, w których konieczna jest inwestycja w źródła energii odnawialnej, np. pompę ciepła, która zapewni tanie ogrzewanie, czy panele fotowoltaiczne, które czerpią energie elektryczną z promieniowania słonecznego. Wybór pomiędzy tymi budynkami jest indywidualna kwestią, na która z pewnością wpływ ma budżet oraz wyobrażenie estetyczne o domu.

Zobacz inne artykuły.