Upcykling – na czym polega?
Upcykling określany jest jako wyższa forma recyklingu. Upcykling ogranicza ilość śmieci i pozwala nadać odpadom lepsze, drugie życie. Dodatkowo w jego wyniku powstają produkty funkcjonalne i modne.
Czego dowiesz się z tego artykułu?
W tym artykule dowiesz się czym jest upcykling oraz dlaczego warto wprowadzić go do codziennego życia. Podpowiemy również, co można zrobić z odpadów w domowym zaciszu.
Przejdź do akapitów:
Co to jest upcykling?
XXI wiek to ważna lekcja pokory dla społeczeństwa uzależnionego od produktów niemal jednorazowych. Kiedy wszystko jest na wyciągnięcie ręki trudno oprzeć się pokusie konsumpcjonizmu. Kupujemy więcej niż potrzebujemy, bo możemy, bo kilka złotych więcej w wirtualnym koszyku jest nieodczuwalne. Fala plastiku zalewa planetę, podobnie jak ogromne ilości sezonowych, starych ubrań. A co, jeśli można nadać im drugie życie?
Recykling to dość powszechnie znane pojęcie, ale czym jest upcykling? Upcykling jest formą powtórnego przetwarzania materiałów odpadowych, które produkujemy każdego dnia. Z założenia ma służyć przede wszystkim planecie, ograniczać konsumpcję i zmniejszać zmiany klimatyczne. Upcykling to przeciwieństwo downcyklingu (polega on na produkowaniu z surowców wtórnych rzeczy o niższej jakości np. papier toaletowy powstały z książki), jego celem jest nadanie niepotrzebnym przedmiotom wartości wyższej.
Upcykling a recykling
Choć oba pojęcia – upcykling i recykling – zdają się mieć podobne założenia, to nie są to jednak procesy bliźniacze. Recykling opiera się na maksymalnym wykorzystaniu materiałów odpadowych przy jak najniższych kosztach, przy czym wykorzystuje się tu materiały konsumenckie – jest to głównie plastik, metal, szkło czy papier. Recyklingowi towarzyszy oszczędność, proces produkcji i przetwarzanie, przez co nie jest to metoda do bezpośredniego stosowania przez typową jednostkę.
W odróżnieniu od recyklingu, upcykling zakłada produkowanie z surowców wtórnych przedmiotów o wyższej wartości. Jednym z popularniejszych procesów jest upcykling mebli – każdy choć raz słyszał o meblach z drewnianych palet. Upcykling umożliwia stworzenie niebanalnych przedmiotów z niepotrzebnych rzeczy.
Upcykling w Polsce
Upcykling w Polsce możemy zauważyć przede wszystkim w ogrodach i sypialniach, gdzie chętnie wykorzystywane są drewniane palety. Z tych odpadów tworzone są stoliki, łóżka, ławy, kompostowniki, kwietniki, a nawet domki dla dzieci. Również w niejednej kuchni w naszym kraju znajdziemy zastosowania szklanych odpadów – słoiki to świetne opakowania produktów suchych czy przypraw, a zużyte akwaria czy żarówki mogą służyć jako podstawa do lasu w szkle.
Przykładem upcyklingu są też klimatyczne miejsca, w których zapomniane przedmioty mogły zyskać nowe życie. Niezwykłym miejscem na mapie Krakowa jest np. lokal Singer, który jako stoliki wykorzystuje popularne maszyny do szycia marki Singer.
W Polsce dużą popularnością cieszą się także inne eko działania, takie jak nabywanie ubrań z drugiej ręki, czyli sklepy z odzieżą używaną. Dodatkowo osoby uzbrojone w maszyny do szycia często podejmują się niewielkich przeróbek, dzięki którym ubrania te prezentują się niezwykle unikatowo. Nawet tak niewielkie działania pozytywnie wpływają na środowisko naturalne.
Przykłady upcyklingu
Wśród materiałów wykorzystywanych do upcyklingu spotkać można np. zużyte naczynia kuchenne, słoiki, koszyki, drewniane palety, sfatygowane ubrania, pudła papierowe czy zużyte opony. To tylko nieliczne przykłady, ilość odpadów, które możemy ponownie wykorzystać jest zależna jedynie od kreatywności twórcy. Możemy to zaobserwować szczególnie w krajach trzeciego świata, gdzie upcykling jest powszechny. W tych regionach nowe życie może otrzymać nawet to, co w naszej kulturze uznawane jest za typowe, bezwartościowe śmieci. Z odpadów powstają tam funkcjonalne mieszkania, przedmioty codziennego użytku, naczynia, ubrania czy obuwie. W krajach bardziej rozwiniętych upcykling jest kwestią wyboru, nie konieczności.
Upcykling często wykorzystywany jest w sztuce – odrobina wyobraźni artystów potrafi zamienić stare, niepotrzebne przedmioty we wzruszające instalacje i dzieła sztuki. Również w życiu codziennym spotkać możemy zestawy mebli ogrodowych ze wspomnianych europalet, patchworkowe chodniczki i pokrowce ze skrawków materiałów, poszewki ze starych ubrań czy urokliwe doniczki ze zbędnych naczyń. Przykłady upcyklingu można mnożyć: świeczniki z butelek po winie, abażury lamp i ramy luster ze starych gazet, zabawki dla dzieci z plastikowych butelek, kartonowe akcesoria dla zwierząt domowych, kwietniki z opon oraz wiele innych.
Domy z kontenerów to również doskonały przykład upcyklingu oraz alternatywnego budownictwa. Wiele błyskotliwych, inspirujących zastosowań starych przedmiotów znaleźć można w stylu vintage, gdzie z pozoru zużyte meble zyskują nowe życie.
Kolejny artykuł
